Co to są emocje?

Emocje są reakcją organizmu na jakiś bodziec. Aby pojawiły się emocje, musi najpierw pojawić się bodziec, ponieważ emocje nigdy nie powstają same z siebie. Bodźcem może być jakieś wydarzenie zewnętrzne (np. rozmowa z inną osobą, wypadek, czyjeś zachowanie, czy nawet piękny widok) lub przeżycie wewnętrzne (np. wspomnienia, rozmyślanie, ból fizyczny). Bodziec zawsze poprzedza emocje. Jeżeli bodziec jest wystarczająco silny, to wtedy dajemy się “ponieść emocjom”, gdyż informacja o bodźcu nie dochodzi do płata czołowego w mózgu, w którym znajduje się ośrodek analityczny. Aby być bardziej świadomym swoich emocji, należy przede wszystkim nauczyć się bodźców, które wywołują dane emocje. Zadawaj sobie następujące pytanie: co się wydarzyło, że ta emocja się we mnie pojawiła? Jaki “wyzwalacz” został we mnie uaktywniony, że pojawiła się we mnie dana emocja?

Co towarzyszy emocjom?

myśli – które pomagają w interpretacji sytuacji jako sprzyjającej lub niesprzyjającej. Myśli także uczestniczą w określeniu rodzaju emocji, która może być przyjemna jak np. zadowolenie lub nieprzyjemna jak np. wstręt (nigdy nie określamy emocji jako dobrych lub złych, ponieważ wszystkie emocje są potrzebne i każda z nich przynosi pewną informację)
ekspresja – pomaga w ujawnieniu danej emocji poprzez mimikę twarzy, gesty, zmiany postawy oraz inne reakcje, takie jak płacz, śmiech, krzyk.
reakcja organizmu i związane z nimi odczucia (np. pocenie się, czerwienienie się, ukłucie w żołądku, szybkie bicie serca),
działanie – pod wpływem emocji, a przede wszystkim pod wpływem jej interpretacji, pojawia się określone zachowanie – można np. rzucić się ukochanej osobie w objęcia, albo nakrzyczeć na drugą osobę lub nawet ją uderzyć.

Po co są nam potrzebne emocje?

Emocje odczuwa każdy człowiek, począwszy od wieku noworodkowego. Są naturalnym, wrodzonym mechanizmem i przynoszą nam informację o naszych potrzebach, tęsknotach i pragnieniach (Kopta). Najlepszym działaniem przy pojawiających się emocjach jest zatrzymać się i odczytać tą informację. W jaki sposób najlepiej to zrobić? Nie ignorować pojawiających się emocji, ważne jest to zwłaszcza wtedy, gdy odczuwamy pewien dyskomfort związany z pojawiającymi się emocjami.

Emocje są zawsze informacją dla osoby, która je przeżywa. Nie dla członków rodziny, nie dla znajomych, tylko dla nas samych. Często jest to zaskakujące, bo w powszechnym rozumieniu, emocje są zawsze związane z ludźmi lub z sytuacjami. Często mówimy: zdenerwowałam się, bo ona tak postąpiła, albo: bardzo mnie dziś nerwy poniosly, bo zepsuł mi się samochód. Prawda jest taka, że emocje nie mają nic wspólnego ani z osobą ani z sytuacją, która wyzwala w nas te emocje. Zarówno sytuacja, jak i osoba są tylko bodźcami, które wywołują nasze emocje, jednak nie są przyczyną tych emocji. Emocje które odczuwamy są tak naprawdę naszym własnym wyborem.

Jak lepiej zrozumieć swoje emocje?

uświadom sobie, co wywołuje w Tobie emocje, jaki bodziec musi się pojawić, aby dana emocja stała się aktywna (lub zespół emocji)
uświadom sobie moment, w którym pojawiła się właśnie jakaś emocja (z reguły najpierw odkrywamy istnienie bodźca a dopiero potem istnienie emocji). Bardzo ciężko odkryć sam moment pojawienia się emocji. Najczęściej odkrywamy, że już działamy pod wpływem określonych emocji. Zauważamy to poprzez porównanie, że nasz stan emocjonalny znacznie się różni od tego stanu który mieliśmy jeszcze przed chwilą. Gdy zauważysz zmianę w swoim stanie emocjonalnym, pomyśl: jakaś emocja teraz próbuję mną zawładnąć
uświadom sobie co to za emocja – tylko wtedy uzyskasz władzę nad daną emocją. Jeśli nie będziesz wiedział co tobie jest to niewiele będziesz w stanie z tym zrobić. Nazwij tą emocję, wypowiedz jej nazwę w myślach. Zrobiło mi się smutno, odczuwam smutek, jestem zdenerwowany, czuję złość
daj sobie czas i przyjrzyj się tej emocji – nie rób nic oprócz przeglądanie się tej emocji. Przyglądaj się jej dwojako: uświadom sobie co o niej myślisz oraz uświadom sobie, jakie reakcje ta emocja wywołuje w twoim ciele. Jeśli chodzi o obszar myśli – nie należy robić zbyt wiele – powtarzaj w myślach to, co aktualnie czujesz (np. czuję złość, czuję frustrację, lub czuję smutek). I nie rób nic więcej. Tylko obserwuj swój stan psychiczny. Jeśli chodzi o reakcje w twoim ciele, które zostały wywołane przez emocje – uświadom jakie masz teraz odczucia fizyczne? Być może boli cię głowa, może odczuwasz ból w mięśniach, a może ucisk w gardle? Każdy człowiek ma odczucia indywidualne, dlatego ważne jest aby zaobserwować swoje własne objawy. Obserwuj te miejsca w swoim ciele,, ale nic poza obserwacją z tym nie rób. Skup się na wnętrzu swojego ciała i na miejscach, w których odczuwasz swoje emocje.
uświadom sobie rytm twojego oddechu – wyrównaj go, jeśli jest krótki, szybki i urywany. Wydłuż fazę wdechu i wydechu. Być może warto również po wdechu zastosować chwilę na wstrzymanie oddechu, następnie zrób wydech i również na chwilę wstrzymaj oddech. Nie musisz robić nic więcej, oddychaj i skup się tylko na swoim oddechu. Czasami wystarczy kilka oddechów i silne emocje zaczną się zmniejszać. Dzieje się tak dlatego ponieważ nie dajesz tej emocji siły i ona umiera w sposób naturalny.
uświadom sobie co chcesz teraz zrobić, jak się zachować – nigdy nie podejmuj działania, zanim nie zauważysz, że intensywność twoich emocji zaczęła opadać. Dzięki temu emocje nie będą przejmować sterów twojego zachowania, a ty dasz czas swojemu mózgowi, aby przywrócił do działania racjonalną jego część. Natychmiastowe działanie pod wpływem bodźca – będzie zawsze pod wpływem emocji. Jeśli odczekasz, wyciszysz emocje, to dasz sobie szansę zachować się tak, aby emocje nie były górą.
Częste ćwiczenie tej sekwencji, da ci szanse na lepsze zrozumienie swoich emocji oraz brak działania pod ich wpływem.