Jak rozmawiać z dzieckiem o nieodpowiednim zachowaniu?

Z pewnością w życiu każdego rodzica bywały momenty, gdy zachowanie dziecka było trudne do zaakceptowania. Rodzic zwykle w takich przypadkach czuje się odpowiedzialny za nauczenie dziecka, jak takie zachowanie powinno wyglądać.

Aby rozmowa była skuteczna, staraj się unikać tego:

• Nie zaczynaj rozmowy w chwili wybuchu emocji dziecka.

Silne emocje powodują, że część mózgu, która jest odpowiedzialna za myślenie i przyjmowanie informacji zostaje wyłączona. Dziecko, które przeżywa silne emocje nie jest w stanie usłyszeć, a tym bardziej zrozumieć tego, co do niego mówimy. Dlatego pytanie: “Dlaczego tak robisz” lub słowa: “Tyle razy Ci tłumaczę, aby tak nie robić” może być dla dziecka zbyt trudne. Z pewnością ten moment nie będzie dla dziecka dobry, aby mogło podjąć decyzję o zmianie zachowania.

• Nie przypisuj zachowaniu dziecka złych intencji.

Bardzo często pierwszą reakcją rodzica jest stwierdzenie, że dziecko robi to specjalnie. Jest to reakcja zrozumiała, zwłaszcza gdy negatywne zachowanie dziecka powtarza się. Jednak bardzo często przyczyną zachowania dziecka jest silna wewnętrzna potrzeba wyrzucenia z siebie trudnych emocji, a jedynym sposobem jakie najszybciej dziecku przychodzi na myśl, jest ten sposób, który jest mu znany. Staraj się nie mówić dziecku: “Ty specjalnie robisz mi na złość”, tylko konsekwentnie pokazuj mu sposoby na rozładowanie trudnych emocji w taki sposób, aby można go było zaakceptować.

• Nie nazywaj dziecka w sposób przykry czy obraźliwy.

Silne emocje u dziecka zwykle rodzą silne emocje u rodzica. Czasami rodzic ma ochotę zachować się podobnie jak dziecko – powiedzieć coś przykrego, aby wyrzucić swoje emocje, aby dziecko sobie zapamiętało, że trzeba być miłym dla drugiego.

Pamiętajmy jednak, że to rodzic jest odpowiedzialny za nauczenie dziecka wyrażania swoich emocji, a najlepszym na to sposobem, jest pokazanie swojego przykładu.

Jak rozmawiać aby dziecko chciało usłyszeć? Jak zachęcić dziecko do takiej rozmowy?

• Zapewnij dziecku poczucie bezpieczeństwa

Gdy dziecko ma poczucie, że zaraz spotka go coś złego, gdy czuje lęk przed taką rozmową – to efekt będzie niewielki. Natomiast gdy dziecko nie będzie odczuwało ani złości, ani lęku – być może macie w domu takie miejsce, gdzie możecie usiąść razem i poprostu zacząć rozmawiać. Wiele dzieci ma takie ulubione miejsca w różnych częściach mieszkania, albo w swoim pokoju (warto zastosować w przypadku starszych dzieci). Skuteczne może się okazać rozmowa  spontaniczna (bez zapowiedzi: “Poczekaj, zaraz sobie porozmawiamy”)

• Zadawaj dziecku pytania

Wielu rodziców jest przekonanych, że rozmowa, dzięki której dziecko zmieni swoje zachowanie musi polegać na dawaniu dziecku dobrych rad, w stylu: “Następnym razem nie możesz popychać swojej siostry”, albo: “Przecież wiesz, że to jest nieładnie tak krzyczeć”. Z doświadczeń wielu rodziców wynika, że najbardziej skuteczne dla zmiany zachowania u dziecka jest to, gdy dziecko samo dojdzie do pewnych wniosków. W jaki sposób ono może to osiągnąć? Gdy rodzic będzie zadawał mu pytania, np. “Czy myślisz że można było zrobić coś innego, zamiast popychania siostry”?

• Zauważaj właściwe zachowanie u dziecka

Dziecko powinno wiedzieć, kiedy jego zachowanie jest akceptowane przez rodzica, dlatego ważne jest, aby mu o tym mówić. Można to robić w sposób bezpośredni: “Dzisiaj nie krzyczałeś na brata, tylko mu powiedziałes, że zrobił Ci przykrość”. Można też zauważyć właściwe zachowanie dziecka w sposób pośredni, np. opowiedzieć cioci przez telefon, że dziś dziecko, pomimo zdenerwowania wyraziło swoją złość uderzając w worek treningowy, zamiast w siostrę (upewniając się, że dziecko to słyszy).